La veille de la Toussaint

La Toussaint est une fête catholique, célébrée le 1er novembre, au cours de laquelle l’Église catholique honore tous les saints, connus et inconnus.

La veille de la Toussaint, on fête l'Halloween. Son nom est une contraction de l'anglais All Hallows Eve qui signifie the eve of All Saints' Day en anglais contemporain et peut se traduire comme « la veillée de laToussaint ».

Halloween est aujourd'hui célébrée principalement en Irlande, en Grande-Bretagne, aux États-Unis, au Canada, en Australie et en Nouvelle-Zélande. La tradition moderne la plus connue veut que les enfants se déguisent avec des costumes qui font peur (fantômes, sorcières, monstres, vampires par exemple) et aillent sonner aux portes en demandant aux adultes, souvent eux-mêmes déguisés, des bonbons, des fruits ou de l'argent avec la formule : Trick or treat! (« Farce ou friandise ! ») ou simplement « Happy Halloween! ». D'autres activités incluent des bals masqués, le visionnage de films d'horreur, la visite de maisons « hantées » ou l'allumage de feux de joie en plein air.

En France, il existait en Bretagne dans le Finistère, au moins jusqu'à la moitié du vingtième siècle, une coutume chez les enfants, « vers l'approche de la Toussaint, de creuser des betteraves, d'y pratiquer des trous en forme d'yeux, de nez et de bouche, d'y introduire un bout de bougie et de refermer le tout » ; outre ce « lampion à tête humaine, posé la nuit sur un talus ou dissimulé dans les broussailles d'un terrain creux » pour effrayer les gens, le même témoignage évoque des enfants avec cette fois la tête-betterave portée sur leur tête et montés sur des échasses, en une terrifiante procession supposée représenter l'Ankou et les êtres de l'Autre Monde. En Lorraine, la Rommelbootzennaat (nuit des betteraves grimaçantes en Francique lorrain) est une tradition célébrée en Moselle la veille de la Toussaint, essentiellement dans le Pays de Nied et dans le land de Sarre voisin. La veille de la Toussaint, les enfants sculptent des têtes grimaçantes aussi dans des betteraves, légumes dont la récolte marque la fin des travaux des champs. Éclairées par la lumière d'une bougie, les têtes sont déposées sur les rebords de fenêtres, des puits, les murs des cimetières ou aux croisements des chemins pour effrayer les passants. Cette fête a continué a être célébrée bien avant le retour en Europe de la mode d'Halloween à la fin des années 90.

La tradition indigène de la Rommelbootzennaat (nuit des betteraves grimaçantes) s'est maintenue dans le Pays de Nied en Lorraine. D'autre part, Halloween était surtout célébré dans les familles ou regroupements anglo-saxons, mais aucun distributeur n'osait commercialiser la fête à grande échelle. Tout change en 1997, lorsque l'opérateur téléphonique France Telecom lance un téléphone mobile de couleur orange baptisé « Olaween ». Une importante campagne publicitaire (8 000 citrouilles sont distribuées au Trocadéro), associée à d'autres initiatives commerciales (comprenant des événements spécifiques au sein du parc à thèmes de Disneyland Paris) donne à cette fête une visibilité médiatique instantanée. La Salsa du démon est rééditée en versionremixée. Dès 1998, Halloween est adoptée par les commerçants et certains médias, la fête tombant juste au moment de la "période creuse" avant les fêtes de Noël.

Rapidement, cette importation (notamment dans la grande distribution) est critiquée en la dénonçant comme du marketing visant à faire plus de profit auprès des jeunes consommateurs (confiseries, jouets, masques et costumes...). Néanmoins, la fête s'impose en France en moins de quatre ans comme la troisième fête commerciale de l'année, juste derrière Noël et le jour de l'an.

Mais dès 2006, de nombreux médias comme L'Express et 20 minutes font état d'un désintérêt progressif des Français pour Halloween. La pure logique commerciale et la survente médiatique de la fête en France sont mises en avant pour expliquer ce rapide retour de balancier. Halloween a aussi beaucoup souffert de vives oppositions politiques ou religieuses, la fête entrant en concurrence avec la Toussaint (le 1er novembre) et la fête des morts (le 2 novembre).

...στα ελληνικά!

Η γιορτή των Αγίων Πάντων, είναι μια καθολική γιορτή, που γιορτάζετε την 1η Νοεμβρίου, κατά την οποία η Καθολική Εκκλησία τιμά όλους τους αγίους, γνωστούς και αγνώστους.

Την παραμονή των Αγίων Πάντων, γιορτάζουμε το Χάλογουιν. Το όνομά του προέρχεται από το αγγλικό All Hallows Eve που σημαίνει την παραμονή των Αγίων Πάντων.

Το Χάλογουιν σήμερα γιορτάζεται κυρίως στην Ιρλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Η πιο γνωστή μοντέρνα παράδοση θέλει τα παιδιά να ντύνονται με κοστούμια που τρομάζουν (φαντάσματα, μάγισσες, τέρατα, βαμπίρ για παράδειγμα) και να πηγαίνουν να χτυπούν τις πόρτες στα σπίτια ενηλίκων, συχνά ντυμένων κι εκείνων χαλογουινιάτικα, ζητώντας καραμέλες, φρούτα ή χρήματα, λέγοντας: "Trick or treat!" (=φάρσα ή κέρασμα!) ή απλά "Happy Halloween!". Άλλες δραστηριότητες περιλαμβάνουν μπαλ μασκέ, ταινίες τρόμου, επισκέψεις σε "στοιχειωμένα" σπίτια ή φωτιές στην ύπαιθρο.

Στη Γαλλία, στο Finitère της Βρετάνης, υπήρχε ένα έθιμο των παιδιών, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, "όταν πλησίαζε η γιορτή των Αγίων Πάντων, σκάλιζαν σε παντζάρια τρύπες για μάτια, μύτη και στόμα, έβαζαν μέσα ένα κερί και το έκλειναν". Άλλοι, αυτό το "φανάρι με ανθρώπινο κεφάλι, το κάρφωναν τη νύχτα σε ένα δοκάρι ή το έκρυβαν ανάμεσα στους θάμνους, σε αγιασμένο έδαφος" για να τρομάξουν τον κόσμο. Η ίδια μαρτυρία φέρνει στο μυαλό τα παιδιά, που αυτή τη φορά φορούσαν στο κεφάλι τους το σκαλισμένο παντζάρι και ανέβαιναν σε ξυλοπόδαρα, σε μια τρομακτική παρέλαση που υποτίθεται πως αναπαριστούσε τον Ankou (κάτι σαν τον Άδη) και τα πλάσματα του Άλλου Κόσμου. Στη Λωρραίνη, η Rommelbootzennaat (νύχτα των σκαλισμένων παντζαριών στη γλώσσα τους) είναι μια παράδοση που γιορτάζεται στη Moselle την παραμονή των Αγίων Πάντων, κυρίως στην Pays de Nied και στο γειτονική Sarre. Την παραμονή των Αγίων Πάντων, τα παιδιά σκαλίζουν πρόσωπα με γκριμάτσες επίσης σε παντζάρια, η συγκομιδή των οποίων σημειώνει το τέλος της δουλειάς στα χωράφια. Φωτισμένα με το φως ενός κεριού, τα κεφάλια τοποθετούνται στα περβάζια των παραθύρων, στα πηγάδια, στους τοίχους των νεκροταφείων ή σε διασταυρώσεις μονοπατιών για να τρομάξουν τους περαστικούς. Αυτή η γιορτή συνέχισε να γιορτάζεται ακόμη και μετά την επιστροφή στην Ευρώπη της μόδας του Χάλογουιν, τη δεκαετία του '90.

Η ντόπια γιορτή του Rommelbootzennaat (νύχτα των σκαλισμένων παντζαριών), διατηρείται ακόμη στην Pays de Nied της Λωρραίνης. Από την άλλη πλευρά, το Χάλογουιν εορταζόταν κυρίως από οικογένειες ή ομάδες αγγλοσαξώνων, ενώ κανείς δεν τολμούσε να διαφημίσει τη γιορτή αυτή σε μεγάλη κλίμακα. Όλα άλλαξαν το 1997, όταν η τηλεφωνική εταιρία France Telecom λανσάρει ένα πορτοκαλί κινητό τηλέφωνο με το όνομα "Olaween". Μια σημαντική διαφημιστική καμπάνια (8000 κολοκύθες μοιράστηκαν στο Trocadéro) σε συνδυασμό με άλλες διαφημιστικές πρωτοβουλίες (συμπεριλαμβανομένων των ιδιαιτέρων διοργανώσεων στο θεματικό πάρκο της Disneyland) δίνει σε αυτή τη γιορτή μια άμεση τηλεοπτική διασημότητα. Το τραγούδι "Salsa du démon" ξανακυκλοφορεί σε remix. Από το 1998 το Χάλογουιν υιοθετείται από τους εμπόρους και ορισμένα ΜΜΕ. Η γιορτή πέφτει ακριβώς πριν από τη γιορτή των Χριστουγέννων.

Γρήγορα, η εισαγωγή της αυτή, κυρίως από εμπορικής άποψης, κριτικάρεται ως μάρκετινγκ που κοιτάει να βγάλει κέρδος από τους νέους καταναλωτές (γλυκά, παιχνίδια, μάσκες και κοστούμια...). Παρόλ' αυτά, η γιορτή που ήρθε στη Γαλλία, μέσα σε λιγότερο από 4 χρόνια θεωρείται η τρίτη πιο εμπορική γιορτή του χρόνου, αμέσως μετά τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.

Όμως από το 2006, αρκετά ΜΜΕ, όπως η L'Express και η 20 minutes παρατηρούν ένα όλο και πιο μειωμένο ενδιαφέρον των Γάλλων για το Χάλογουιν. Η καθαρά εμπορική και τηλεοπτική λογική της γιορτής στη Γαλλία, είναι οι βασικοί λόγοι που εξηγούν τη γρήγορη αυτή επιστροφή της ισορροπίας. Το Χάλογουιν, επίσης, υπέφερε πολύ από πολιτικές και θρησκευτικές αντιθέσεις, καθώς έρχεται σε αντίθεση με τη γιορτή των Αγίων Πάντων και τη Γιορτή των Νεκρών (στις 2 Νοεμβρίου).

Πηγή: Halloween - Wikipédia